مشکلات مفصل فکی-گیجگاهی (TMJ)

مفصل فکی گیجگاهی چیست؟

مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) مفصلی است که فک پایین (مندیبل) را به جمجمه شما وصل می کند. این مفصل در دو طرف سر و در جلوی گوش های شما قرار دارد. این مفصل به فک های شما اجازه می دهد تا باز و بسته شوند، و شما را قادر می سازد تا صحبت کنید و غذا بخورید.

از اصطلاح TMJ برای اشاره به گروهی از مشکلات سلامتی مربوط به فک استفاده می شود، اما برای متمایز کردن مفصل فکی گیجگاهی از اختلال مفصل فکی گیجگاهی از اختصار TMD یا TMJD استفاده می شود. این اختلالات می توانند موجب ایجاد حساسیت در مفاصل، درد صورت و دشواری در حرکت مفصل شوند.

سندروم مفصل فکی گیجگاهی در زنان 20 تا 40 سال شایع تر است. این اختلالات قابل درمان هستند، اما به دلیل وجود دلایل مختلف ایجاد کننده آن، تشخیص این بیماری کمی دشوار است. در ادامه در مورد سندروم مفصل فکی گیجگاهی اطلاعات بیشتری کسب کنید.

عوامل موثر در ایجاد اختلالات مفصل فکی گیجگاهی

در بسیاری موارد، عوامل ایجاد کننده اختلال در مفصل فکی گیجگاهی ناشناخته هستند. تروما یا آسیب به فک یا مفصل فک می تواند در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد. به علاوه شرایط بهداشتی دیگری نیز ممکن است در پیشرفت سندروم فکی گیجگاهی فکی مشارکت داشته باشد. این شرایط عبارتند از:

• آرتروز
• ساییدگی یا فرسایش مفصل
• عادت به ساییدن دندان ها یا دندان قروچه
• وجود مشکلات ساختاری در فک در بدو تولد

برخی عوامل دیگر نیز وجود دارد که معمولاً با پیشرفت سندروم مفصل فکی گیجگاهی همراه هستند، اما تاکنون اثبات نشده که آنها سبب ایجاد اختلال فکی گیجگاهی فکی می شوند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:

• شرایط بد فیزیکی که موجب تحمیل فشار بر روی ماهیچه های گردن و صورت می شود
• استرس طولانی مدت
• رژیم غذایی نامناسب
• کمبود خواب

علائم و نشانه های مشکلات مفصل فکی گیجگاهی

علائم اختلال مفصل فکی گیجگاهی به شدت و علت بیماری شما بستگی دارد. متداول ترین علامت سندروم مفصل فکی گیجگاهی، بروز درد در فک و ماهیچه های اطراف آن است. سایر نشانه ها که اغلب با این اختلالات همراه می شوند، شامل موارد زیر می باشند:

• دردی که در صورت یا گردن احساس می شود
• سفت شدن عضلات فک
• محدود شدن حرکات فک
• قفل شدن فک
• صدای کلیک کردن یا تق تق از مفصل فکی گیجگاهی
• جا به جایی فک، تغییر در قرار گیری دندان های بالا و پایین روی هم (مال اکلوژن)

این علائم می توانند فقط در یک طرف صورت یا هر دو طرف آن پدیدار شوند.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر احساس درد یا حساسیت در فک خود دارید، یا در صورتی که نمی توانید فک خود را به طور کامل باز یا بسته کنید، به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. پزشک، دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می توانند در مورد علل و معالجات احتمالی بیماری با شما صحبت کنند.

سندروم مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)

کدام پزشکان سندروم مفصل گیجگاهی فکی را درمان می کنند؟

یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی یا متخصص اطفال، می تواند در ابتدا سندروم مفصل فکی گیجگاهی را در شما تشخیص دهد. در صورت نیاز به معالجات بیشتر پزشک شما را به یک متخصص دهان و فک و صورت، یک متخصص گوش و حلق و بینی، یا یک دندانپزشک متخصص ارتودنسی ارجاع دهد.

نحوه تشخیص سندروم مفصل گیجگاهی فکی

تشخیص سندروم مفصل گیجگاهی فکی کمی دشوار است. پزشک ممکن است شما را برای تشخیص به یک دندانپزشک یا متخصص گوش، بینی و گلو ارجاع دهد.

دندانپزشک متخصص جراحی فک شما را برای تورم، حساسیت، درد و در صورت بروز علائم سندروم مفصل فکی گیجگاهی معاینه می کند. به علاوه دندانپزشک برای تشخیص ممکن است چندین آزمایش تصویربرداری مختلف را نیز تجویز کند که می تواند شامل موارد زیر باشند:

• رادیوگرافی اشعه ایکس از فک
• سی تی اسکن از فک برای دیدن استخوان ها و بافت های مفصل
• MRI از فک برای دیدن مشکلات احتمالی در ساختار فک

درمان سندروم مفصل فکی گیجگاهی

برای تسکین علائم سندروم مفصل فکی گیجگاهی می توانید:

• غذاهای نرم بخورید
• از یخ برای کاهش تورم استفاده کنید
• حرکات فک را کاهش دهید
• از جویدن آدامس و غذاهای سفت (مانند گوشت گاو) دوری کنید
• استرس خود را کاهش دهید
• برای کمک به بهبود حرکت فک از تمرینات کشش فک استفاده کنید

در صورتی که علائم شما با استفاده از این روش های درمانی بهبود نیافت، احتمالا شما نیاز به مراجعه به دندانپزشک خواهید داشت. با توجه به علائم و نشانه ها، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز یا توصیه نماید:

• داروهای ضد درد (مانند ایبوپروفن)
• داروهایی برای شل کردن عضلات فک
• داروهایی برای کاهش تورم در فک (داروهای کورتون)
• اسپیلینت های تثبیت کننده یا محافظ های بایت برای جلوگیری از ساییدگی دندان ها
• انجام بوتاکس برای کاهش تنش در عضلات و اعصاب فک
• درمان رفتار شناختی برای کمک به کاهش استرس

در بعضی موارد، پزشک شما ممکن است برای درمان شرایط شما جراحی یا روش های دیگری را توصیه کند. روش ها شامل موارد زیر هستند:

• درمان ارتودنسی دندان برای بهبود اختلالات بایت و تراز کردن دندان ها
• آرتروسنتز، به منظور خارج کردن مایعات و بقایای آن از مفصل
• جراحی فک برای تعویض و جایگزینی مفصل

سندروم مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)

پیشگیری از سندروم مفصل گیجگاهی فکی

ممکن است شما قادر به جلوگیری از بروز سندروم مفصل فکی گیجگاهی نباشید، اما با کاهش سطح استرس خود ممکن است بتوانید علائم را کاهش دهید. در صورتی که علت بروز اختلال مفصل گیجگاهی فکی ساییدگی دندان ها یا دندان قروچه است، متوقف کردن دندان ها از ساییدگی می تواند به بهبود این اوضاع کمک کند. راه حل های ممکن برای جلوگیری از دندان قروچه شامل پوشیدن محافظ دهان در شب و استفاده از داروهای شل کننده های عضلانی است. شما همچنین می توانید با کاهش استرس و اضطراب کلی از طریق مشاوره، ورزش و رژیم غذایی به جلوگیری از دندان قروچه کمک کنید.

نکاتی برای تسکین درد سندروم مفصل گیجگاهی فکی

اگر سندروم مفصل فکی گیجگاهی دارید، شاید در هنگام انجام اقدامات بهداشت دهان و دندان احساس درد کنید. این اقدامات شامل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و جرمگیری معمول دندانپزشکی می شود. دندانپزشکان این نکات را برای کاهش درد و کمک به سالم ماندن دندان ها و لثه ها توصیه می کند:

• استفاده از یک مسواک نرم و یا یک مسواک برقی
• استفاده از یک محرک لاستیکی یا فلاشر آبی در صورتی که نمی توانید دهان خود را باز کنید
• استفاده از یک دهانشویه ضد عفونی کننده دهان
• در صورتی احساس درد در طول عمل دندانپزشکی، به تیم مراقبت های دندانپزشکی خود اطلاع دهید
• استفاده از یخ یا گرما بعد از عمل دندانپزشکی در محل
• با دندانپزشک خود در مورد روش های از بین بردن پلاک به غیر از نخ دندان صحبت کنید.

پیشرفت سندروم مفصل فکی گیجگاهی

پیشرفت سندروم مفصل گیجگاهی فکی بستگی به علت آن دارد. اختلال مفصل گیجگاهی فکی را می توان در بسیاری از افراد با مصرف داروهای خانگی، مانند تغییر شرایط یا کاهش استرس، با موفقیت درمان کرد. اگر این مشکل شما در اثر بیماری مزمن (طولانی مدت) مانند ورم مفاصل (آرتریت) ایجاد شده، تغییر در شیوه زندگی ممکن است کافی نباشد. آرتریت می تواند به مرور زمان موجب تحلیل رفتن مفصل شود و درد را افزایش دهد.

بیشتر علائم سندروم مفصل فکی گیجگاهی با تغییر در عادات سبک زندگی، و احتمالاً ترکیب آن با داروها برای کاهش درد و ناراحتی از بین می روند. به ندرت ممکن است به درمان های تهاجمی نیاز باشد. در مورد گزینه های موجود با پزشک خود مشورت کنید تا مشخص شود کدام روش درمانی برای شما مناسب است.