شکاف بین دندانی یا دیاستیم را بشناسیم و راهکارهای درمان آن

عکس العمل افراد به شکاف بین دندانی متفاوت است و حتی برخی از این پدیده که با عنوان دیاستیم شناخته می‌شود، به عنوان یک نقطه متمایز کننده و منحصر به فرد یاد می‌کنند. اما حقیقت ماجرا این است که فاصله بین دندانی به عنوان یک اختلال در وضعیت دندان‌ها و استخوان فک شناخته می‌شود و در حوزه فعالیت متخصص ارتودنسی است. در برخی موارد این شکاف بیش از حد خود نمایی می‌کند و برای فرد آزار دهنده است.

 به همین دلیل در این مطلب به بررسی بیماری شکاف بین دندانی یا دیاستیم خواهیم پرداخت و در ضمن معرفی دلیل اصلی آن، در انتها برای آن راهکار درمانی هم پیشنهاد خواهیم داد.

 شکاف بین دندانی یا دیاستیم چیست؟

 شکاف بین دندانی یا دیاستیم یک شکاف یا فاصله بزرگ یا کوچک بین دندان‌هاست. این فاصله ممکن است در هر جای دندان‌ها شکل بگیرد، اما در اغلب موارد وجود فاصله بین دو دندان جلو و فوقانی قابل توجه و آزاردهنده است. این وضعیت هم برای افراد بزرگسال و هم برای کودکان رخ می‌دهد. نکته امیدوار کننده در مورد کودکان این است که معمولاً شکاف بین دندانی آنها به محض رشد دندان‌های دائمی از بین می‌رود.

 در برخی موارد دیاستیم یا فاصله بین دندانی بسیار کوچک است و به سختی قابل تشخیص است، در حالی که برای برخی افراد شکاف‌های بسیار بزرگ و بعضاً ناراحت کننده وجود دارد که ظاهر فرد را به طور کامل تحت تأثیر قرار می‌دهد. بسته به اینکه هر فرد نسبت به وجود این فاصله بین دندان‌های خود چه دیدگاهی داشته باشند، ممکن است برای بستن آن اقدام کنند یا تنها راهکارهایی مانند استفاده از براکت ارتودنسی برای کاهش اندازه آن به کار ببرند.

 علل بروز شکاف بین دندانی چیست؟

 تنها یک علت مشخص برای ایجاد دیاستیم یا شکاف بین دندانی وجود ندارد، بلکه چندین عامل هستند که به طور مستقیم در بروز آن نقش دارند. در برخی افراد، این حالت به اندازه دندان‌ها و اندازه استخوان فک ارتباط دارد. در این حالت شکاف زمانی شکل می‌گیرد که دندانهای فرد کوچک باشند و در عوض استخوان فک بزرگ باشد، در نتیجه دندان‌ها از یکدیگر فاصله می‌گیرند و شکاف‌هایی با اندازه‌های متفاوت بین آنها به وجود می‌آید. اندازه دندانها و تناسب آن با استخوان فک با استفاده از روش‌های ژنتیک قابل تعیین است و به همین دلیل ممکن است این پدیده ریشه در مسائل خانوادگی و ژنتیکی داشته باشد.

در برخی موارد رشد بیش از حد بافت خط لثه و محل اتصال آن به دو دندان جلویی فوقانی باعث بروز چنین شکافی می‌شود. در حقیقت رشد بیش از حد لثه باعث ایجاد یک زائده گوشتی بین دندانها شده که به مرور زمان اندازه آن بزرگتر شده و باعث ایجاد جدایی بین دندانها و در نتیجه ایجاد شکاف می‌شود. برخی از عادت‌های بد نیز ممکن است در ایجاد شکاف بین دندانی نقش داشته باشند. کودکانی که انگشت شست خود را می‌مکند، ممکن است در ایجاد شکاف نقش داشته باشند، زیرا حرکت مکیدن باعث فشار به دندانهای جلو و فوقانی شده و در نتیجه به سمت جلو حرکت می‌کنند.

شکاف بین دندانی یا دیاستیم

 در کودکان بزرگتر و در بزرگسالان، مسئله دیاستیم ممکن است به دلیل رفلکسهای بلع (swallowing reflexes) نامناسب باشد. در این افراد به جای قرار گرفتن زبان در محل مناسب، در قسمت سقف دهان قرار می‌گیرد تا فرآیند بلع صورت گیرد. انجام این کار باعث وارد آوردن فشار بیش از حد به دندان‌های جلویی می‌شود. این مشکل در حالت خفیف بی ضرر است و مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند، اما وارد آمدن فشار بیش از حد به دندان‌ها باعث جدایی آنها و ایجاد شکاف بین دندانی می‌شود.

 در برخی موارد هم ممکن است فاصله بین دندان‌ها ناشی از بیماری لثه باشد که نوع عفونت است. در این حالت، التهاب به لثه‌ها و بافت‌های پشتیبان دندان آسیب می‌رساند. این می‌تواند به از دست رفتن دندان و در نتیجه شکاف بین دندان منجر شود. علائم بیماری لثه شامل لثه‌های قرمز و متورم، تحلیل لثه، شل شدن دندان‌ها و خونریزی لثه‌هاست. این مشکل ناشی از عدم رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان است و اغلب با راهکارهای پیشگیرانه می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد.

درمان شکاف بین دندانی

 بسته به علت اصلی دیاستیم، ممکن است نیازی به درمان آن نباشد. برای برخی از افراد، این مشکل تأثیر چندانی بر روی زیبایی آنها ندارد و حتی به معنای مشکلاتی مانند بیماری لثه نیست. اما برخی دیگر، ممکن است شدت بیشتری از این حالت را تجربه کنند و به دنبال راهکار درمان آن باشند. استفاده از براکت ارتودنسی یک روش متداول برای درمان شکاف بین دندانی است. بریس ها دارای سیم و براکت ارتودنسی هستند که به دندان‌ها فشار می‌آورند و به آرامی آنها را به هم نزدیک می‌کنند تا شکاف بین آنها بسته شود. در برخی موارد هم ممکن است از براکت های شفاف یا همان براکتهای اینویزالاین استفاده شود که تأثیر گذار است.

در برخی موارد ممکن است شما تمایلی به استفاده از بریس ارتودنسی نداشته باشید. در این حالت شما باید با متخصص خود صحبت کنید تا شکاف بین دندانی را با گزینه‌های مختلف پر کند. استفاده از ونیر ها یا پیوند زدن دندان راهکارهای دیگری هستند. این روش از یک کامپوزیت به رنگ دندان استفاده می‌شود که می‌تواند شکاف‌ها را پر کند یا حتی روی دندان‌ها را بپوشاند. این روش همچنین برای پوشاندن دندان‌های ترک خورده یا ساییده شده مفید است. در برخی موارد هم ممکن است متخصص به شما استفاده از بریج دندان پزشکی را پیشنهاد دهد که جایگزین خوبی برای دندان آسیب دیده است.

شکاف بین دندانی یا دیاستیم

اگر لثه‌های فک فوقانی شما بیش از حد بزرگ باشند و منجر به ایجاد یک شکاف بزرگ شوند، استفاده از روش جراحی برای از بین بردن بافت اضافی می‌تواند این شکاف را اصلاح کند. البته برای بستن کامل شکاف‌های بزرگ ممکن است مجبور به استفاده از بریس ارتودنسی یا همان براکت ارتودنسی شوید.

 اگر هم در نهایت پزشک شما بیماری لثه را تشخیص داده باشد، شما باید قبل از اقدام به درمان، بیماری لثه خود را درمان کنید و سپس به سراغ بستن شکاف آن بروید. درمان بیماری لثه متفاوت است و ممکن است از روشهای ساده مانند مسواک زدن یا جرم گیری دندان باشد یا حتی نیاز به پیوند لثه و از بین بردن باکتری‌ها داشته باشید. همچنین ممکن است جراحی باعث بازسازی استخوان و فک شوند که خود این کار منجر به بسته شدن شکاف بین دندانی شود.

چشم انداز کلی و پیشگیری از بیماری دیاستیم

برای کسانی که به دنبال معالجه و درمان شکاف بین دندانی هستند، چشم انداز مثبتی وجود دارد. بسیاری از روش‌های ساده می‌توانند با موفقیت این شکاف را ببندند. علاوه بر این درمان‌های مربوط به بیماری لثه هم می‌تواند سلامت استخوان را بازگرداند و عفونت آن را متوقف کند. باید اعتراف کنیم که برای برخی از افراد پیشگیری از این بیماری امکان پذیر نیست.

اما روش‌هایی برای کاهش خطر آن وجود دارد. شما به عنوان خانواده می‌توانید به فرزندان خود در مورد عادت مکیدن انگشت شست، یادگیری عکس العمل مناسب نسبت به رفلکس بلع و همچنین انجام بهداشت دهان و دندان آموزش دهید. اگر خودتان هم درگیر این موضوع هستید به طور مرتب مسواک بزنید و نخ دندان استفاده کنید و سالانه دو بار به دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت دندان‌های شما را بررسی کند.