شکاف لب و شکاف کام

احتمالاً به ندرت با افرادی مواجه می‌شوید که در قسمت لب یا کام خود دچار شکاف هستند و اصطلاحاً با عنوان شکاف لب و شکاف کام یا لب شکری شناخته می‌شود. این بازشدگی تأثیر بسزایی بر عملکرد حرف زدن فرد و حتی غذا خوردن او دارد و از لحاظ ظاهری هم باعث کاهش اعتماد به نفس آنها می‌شود. امروز خوشبختانه دنیای پزشکی راهکارهای مختلفی برای درمان شکاف لب و درمان شکاف کام در نظر گرفته است که در سنین پایین انجام می‌شوند.

 از آنجایی که درمان شکاف لب و شکاف کام از جمله وظایف متخصص ارتودنسی است، در اینجا به معرفی این مشکل خواهیم پرداخت و در مورد ریشه و نحوه درمان آن صحبت می‌کنیم.

شکاف لب و شکاف کام چیست؟

شکاف لب و شکاف کام به عنوان یک بازشدگی و شکافت در لب بالا و سقف دهان یا به صورت همزمان در هر دو گفته می‌شود. در این افراد، هنگام شکل گیری ساختار صورت در دوران جنین، لب و کام آنها به طور مناسب تشکیل نمی‌شود و ناکامل باقی می‌ماند. از این بیماری به عنوان یک اختلال ژنتیکی هم یاد می‌شود که اصلی‌ترین دلیل آن شرایط ژنتیکی و انتقال وراثتی آن است.

با وجود اینکه داشتن یک نوزاد متولد شده با شکاف لب و شکاف کام می‌تواند ناراحت‌کننده باشد، اما راهکارهای مختلفی برای درمان و اصلاح آن وجود دارد. در اکثر نوزادان، یک سری عمل جراحی انجام می‌شود تا حالت نرمال آنها برگردد و از لحاظ ظاهری هم شکل طبیعی‌تری داشته باشند.

 علائم شکاف لب و شکاف کام

 معمولاً هنگام تولد، وجود یک شکافتگی یا بازشدگی در قسمت لب یا در سقف دهان اصلی‌ترین نشانه تشخیص این اختلال است. این شکافتگی ممکن است به شکل‌های زیر خود را نشان دهد:

• وجود یک شکاف بزرگ و مشخص در لب و در سقف دهان که بر روی یک یا هر دو طرف صورت تأثیر می‌گذارد؛
• وجود یک شکاف در لب که تنها در قسمتی از لب دیده می‌شود و بخشی از بینی فرد را هم درگیر می‌کند.
• وجود یک شکافتگی در قسمت سقف دهان که تأثیر چندانی بر روی صورت و ظاهر فرد ندارد.

 شایع‌ترین شکل شکاف لب و شکاف کام بیشتر در مورد اول خلاصه می‌شود و بیشتر افراد با آن درگیر هستند. در اغلب موارد، بی توجهی خانواده‌ها به هنگام تولد ممکن است باعث بروز مشکلات بدتری شود. در نمونه سوم که پنهان و مخفی است، خانواده‌ها می‌توانند از علائم و نشانه‌های زیر برای تشخیص بروز مشکل استفاده کنند:

• مشکل تغذیه
• مشکل بلعیدن و قورت دادن و حتی خارج شدن مایعات از بینی
• پخش شدن صدا در داخل بینی و ایجاد حالت گرفتگی
• عفونت مزمن در گوش.

شکاف لب و شکاف کام

چه زمانی برای مراجعه به ارتودنتیست مناسب است؟

 شکاف لب و شکاف کام معمولاً در هنگام تولد دیده می‌شود و در همان لحظه ممکن است پزشک شما وجود این مشکل را تشخیص دهد. اگر کودک شما علائم و نشانه‌های شکاف زیر جلدی و مخفی را داشته باشد، به محض دیدن اولین نشانه‌ها باید با متخصص ارتودنسی یا متخصص دندانپزشکی کودکان تماس بگیرید و شرایط کودک خود را اعلام کنید.

 چه عواملی در بروز لب شکری نقش دارند؟

 به طور کلی شکاف لب و شکاف کام زمانی رخ می‌دهد که بافت صورت و دهان کودک به درستی با یکدیگر ترکیب نشود. به طور معمول، ماه دوم و سوم بارداری زمان تشکیل بافت لب و کام است. اما در برخی افراد به دلایل مختلفی همجوشی مناسب رخ نمی‌دهد و یا به صورت جزئی رخ می‌دهد که در این صورت یک شکاف در چهره کودک به وجود می‌آید. محققان بر این باورند که در اکثر موارد، وجود این شکافتگی به عوامل ژنتیکی و محیطی مربوط است و حتی در بسیاری از کودکان دلیل قطعی وجود ندارد.

 اصولاً در خانواده‌هایی که شکاف لب و شکاف کام به صورت ژنتیکی وجود دارد، احتمال تولد کودکی با این شرایط افزایش می‌یابد. از طرفی دیگر عوامل محیطی و همچنین شرایط زندگی مادر به هنگام بارداری مانند مصرف مشروبات الکلی و همچنین مصرف دخانیات در بروز این پدیده نقش دارند و در تحقیقات به این نتیجه رسیده شده است.

شکاف لب و شکاف کام

عوامل خطرناک و افزایش دهنده ریسک بروز لب شکری

 ممکن است عوامل متعددی در بالا بردن احتمال ایجاد شکاف لب و شکاف کام نقش داشته باشند. این عوامل هم ژنتیکی هستند و هم محیطی. برخی از این عوامل عبارتند از:

• سابقه خانوادگی: اصولاً والدین با سابقه خانوادگی شکافتگی در قسمت لب یا چهره، خطر ابتلا به داشتن فرزندی با این مشکل بالاتری دارند.
• قرار گرفتن در معرض مواد خاص در دوران بارداری: تحقیقات نشان داده که مصرف الکل یا برخی داروهای خاص، مصرف دخانیات یا برخی مواد شیمیایی خاص احتمال بروز این پدیده را افزایش می‌دهد.
• داشتن دیابت: برخی شواهد وجود دارد که زنان مبتلا به دیابت قبل از بارداری ممکن است خطر ابتلا به یک کودک با شکاف لب یا شکاف کام داشته باشند.
• چاق شدن در دوران بارداری: برخی شواهد وجود دارد که نوزادان متولد شده در زنان چاق با احتمال بیشتری در معرض این اختلال و بیماری قرار دارند.

جالب است بدانید که احتمال متولد شدن از خانواده‌ها و مردان با شرایط فوق بیشتر از افراد سالم است. در ضمن وجود شکاف لب و شکاف کام در مردان بسیار بیشتر از زنان است. حتی شرایط جغرافیایی هم در بروز چنین مشکلی نقش دارند.

عوارض جانبی احتمالی

 کودکانی که با شکاف لب و شکاف کام متولد می‌شوند، با چالش‌های مختلفی مانند شکل ظاهری متفاوت، نحوه حرف زدن و نحوه غذا خوردن مواجه می‌شوند. این موارد به طور مستقیم زندگی آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.. به همین دلیل عوارض زیر برای این افراد طبیعی است:

• تغذیه دشوار: یکی از اصلی‌ترین و مهمترین نگرانی‌های پس از تولد برای این کودکان، مسئله تغذیه است. در حالی که کودکان باید از سینه مادر یا از شیشه شیر استفاده کنند، معمولاً گرفتن سینه مادر برای این کودکان سخت است.
• عفونت گوش و کاهش شنوایی: نوزادان دارای شکافتگی در قسمت صورت و در قسمت کام در معرض خطر ابتلا به مشکلات مربوط به گوش و شنوایی هستند و به همین دلیل شنوایی آنها کمتر است.
• مشکلات دندانپزشکی: اگر شکافتگی کام در کام بالا ادامه داشته باشد، به احتمال زیاد به روند رشد دندان‌ها و عملکرد آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• مشکلات گفتاری: این افراد به هنگام صحبت کردن دچار مشکل هستند و اصطلاح صدای آنها در داخل بینی پخش می‌شود. بنابراین با گرفتگی آزاردهنده‌ای با صدای خود مواجه می‌شوند که از لحاظ حرف زدن برای آنها مشکل ساز است.
• مشکلات اجتماعی: کودکان متولد شده با این بیماری عموماً از لحاظ ظاهری نسبت به افراد دیگر متفاوت هستند و این ممکن است آنها را به گوشه نشینی و تنهایی ببرد. به همین دلیل باید والدین و مدیران مدارس توجه ویژه‌ای به آنها داشته باشند.

با توجه به اینکه دلیل دقیق و مشخصی برای ایجاد شکاف لب و شکاف کام وجود ندارد، هنوز هم پزشکان راهکار جلوگیری مشخصی برای آن پیدا نکرده‌اند. همانطور که گفته شد، مصرف دخانیات در طول بارداری، استفاده از برخی مواد دارویی و همچنین سابقه ژنتیکی در این مشکل نقش دارند. بنابراین خانواده‌ها باید در طول بارداری خود توجه ویژه‌ای به این مشکل داشته باشند و افراد دارای سابقه خانوادگی هم مشاوره ژنتیکی را فراموش نکنند. خوشبختانه درمان شکاف لب و شکاف کام در همان دوران نوزادی انجام می‌شود و آنها از لحاظ عملکرد و شکل ظاهری کاملاً شبیه به سایر کودکان هستند. بنابراین در مورد درمان کودکان خود نگران نباشید و برای مشاوره بیشتر با ما تماس بگیرید.